De ene planeetvormende stofschijf is de andere niet

06/10/24 • 1 min

De schijven waarin planeten ontstaan kunnen sterk van elkaar verschillen. Schijven rond lichte jonge sterren bevatten hele andere moleculen dan schijven rond zon-achtige sterren, ontdekten astronomen met behulp van de James Webb-ruimtetelescoop.

De interesse in dit soort jonge sterren is er onder andere omdat in hun stofschijven veel aardachtige planeten lijken te ontstaan. Toen het team het gebied rondom de nog jonge ster ISO-ChaI-147 bestudeerde, vonden ze daar dertien verschillende koolwaterstoffen. Het meest bijzonder is de vondst van ethaan, iets wat niet eerder buiten ons zonnestelsel is gedetecteerd.

In de schijf rond zon-achtige sterren is de samentelling heel anders. Daar worden vooral veel zuurstofhoudende moleculen zoals water en kooldioxide gevonden. Die verschillen in samenstelling zijn weer van invloed op wat voor soort planeten er in zo'n schijf kunnen vormen.

De onderzoekers zijn van plan om zeker nog naar 50 andere stofschijven rond jonge sterren te kijken, om op die manier zoveel mogelijk kennis op te doen over het ontstaan van rotsachtige planeten in schijven rond kleine en grotere sterren.

Lees hier meer over het onderzoek: Planeetvormende schijf rond jonge lichte ster is echt anders dan rond zon-achtige ster

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Lees hier meer over het onderzoek: Planeetvormende schijf rond jonge lichte ster is echt anders dan rond zon-achtige ster

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Previous Episode

Het effect van hittegolven op de voortplanting van insecten

Hittegolven zijn voor veel biologische processen en organismen over het algemeen niet bepaald goed. Omdat de verwachting is dat ze nog vaker voor zullen komen dan ze nu doen wordt er veel onderzoek gedaan naar het effect daarvan.

Zo hebben wetenschappers recent de hulp ingeschakeld van de kastanjebruine rijstmeelkever. Specifiek waren ze benieuwd naar het effect van hittegolven op de voortplanting van dit diertje.

Ze gaven de spermacellen van het mannetje een fluorescerend labeltje, zodat ze konden kijken wat er allemaal mee gebeurde. Zo zagen ze dat de zaadcellen van mannetjes die aan kunstmatige hittegolven van 5 dagen waren blootgesteld, minder vaak voor nageslacht zorgden.

De vrouwtjes van dit insect slaan op verschillende plekken in het lichaam zaadcellen op. En minder van de zaadcellen van deze mannetjes haalden het naar deze opslaglocaties.

Het is kennis die kan helpen begrijpen hoe het klimaat van invloed kan zijn op het afnemen van populaties. In dit geval dus die van de kastanjebruine rijstmeelkever.

Lees hier meer over het onderzoek: Experimental heatwaves reduce the effectiveness of ejaculates at occupying female reproductive tracts in a model insect

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Next Episode

Wereldrecord verbroken voor organisme met meeste DNA

Niet elk organisme heeft dezelfde hoeveelheid DNA. Nu blijkt een vrij onwaarschijnlijke kandidaat het meeste te hebben van alle levende organismen op aarde: een piepkleine varen, die voorkomt op de eilanden van Nieuw-Caledonië.

Het genetisch materiaal van dit plantje, dat tot een groep behoort die al op aarde voorkwam voor er dino's waren, zou als je het uit zou rollen ongeveer 100 meter in lengte zijn.

Nou hebben planten wel vaker een groot genoom, maar we weten nog niet zo goed waarom en hoe dat van invloed is op het functioneren van de planten. Er zijn ook dieren met een groot genoom, zoals sommige vissen en salamanders. Aan de andere kant zijn er ook planten met een klein genoom. Het genetisch materiaal van de eik zou uitgerold bijvoorbeeld maar tot 66 centimeter komen.

Het genoom van deze varen, die groeit op boomstammen en zelf geen wortels heeft, bevat 160 miljard basisparen. Ter vergelijking: het menselijk genoom bevat er zo'n 3 miljard. Daarmee halen wij uitgerold ongeveer twee meter en verliezen we het dus – qua lengte – van een piepklein plantje.

Lees hier meer over het onderzoek: World record broken for living thing with most DNA

See omnystudio.com/listener for privacy information.