Boerenverstand

Wij spraken met Sjaak van der Tak, voorzitter van de Land- en Tuinbouworganisatie (LTO) met meer dan 35.000 leden. Hij speelt een cruciale rol in ontwikkelen van landbouwbeleid waarbij belangen van boeren behartigd worden. In deze podcast vertelt Sjaak van der Tak uitgebreid over zijn plan ‘Duurzaam Evenwicht’ om uit de stikstofcrisis te komen. Een gebiedsgerichte aanpak, innovatiesubsidies, verplaatsings- en beeïndingsmaatregelen, en investeringen in natuurherstel en agrarische natuur staan hierin centraal. Sjaak van der Tak vindt het belangrijk om de samenwerking op te zoeken en de stikstofcrisis niet te ontkennen. De rechten van boeren moeten worden erkend en de overheid zal volgens hem in de eerste jaren iets meer moeten investeren om boeren hierbij te steunen. Luister naar deze aflevering voor dit bijzonder interessant gesprek.

“Natuurinclusieve landbouw”, ‘losjes’ gedefinieerd in Rijksvisie Natuurlijk Verder (2014) als het verlangen om landbouw en natuur weer bij elkaar te brengen. Er is met opzet voor gekozen dit niet te strak te formuleren, om boeren uit te nodigen hier zelf over mee te denken en op hun eigen manier hier invulling aan te geven. Dit maakt het tegelijkertijd ook een beetje een gehypet containerbegrip waarbij de ene boer hier veel verder ingaat dan andere boeren. Zo ben je al natuurinclusief aan het boeren als je een bloemenrand aanlegt aan de randen van je perceel. Dan toch WEER een podcast opnemen over een natuurinclusieve boer? Dit moesten we doen, want deze boer doet het onmogelijke.
We spraken met Arjen van Buuren, boer uit Lochem op het Landgoed Velhorst. Biologisch en natuurinclusief boeren? Check. Gemengd bedrijf? Check, met varkens, schapen EN Koeien. Akkerranden met bloemen en kruiden, variatie in akkergewassen, vrije uitloop van dieren? Check, dubbel Check. Arjen teelt biologische groenten, aardappels en granen en is de enige biologische producent van koolzaadolie in Nederland. Hij verwerkt zelf zijn gewassen op zijn bedrijf tot eindproducten, runt een webwinkel, levert aan biologische supermarkten en organiseert ook nog eens rondwandelingen over zijn landgoed. En dit allemaal met een gezond financieel bedrijfsresultaat.

Arjen liet ons zijn varkentjes zien die speelden in de modder en zelfs het bos mogen verkennen. Zijn biggen waren 120 dagen en zagen er klein en jong uit, wogen nog geen 30 kg. “Normaal gesproken zouden varkens van deze leeftijd al 120 kg wegen, vanwege gebrek aan beweging en keuze van voeding. Zij komen elke dag 1 kg aan. Als je bij ons vlees wilt kopen, dan bestel je het halve of hele dier, en slachten wij het op verzoek”, legt Arjen uit. Arjen is niet alleen, maar werkt met zijn vrouw Winny en nog een medewerker. Hoe hij het allemaal voor elkaar krijgt? “Ik ben erg goed in plannen”, antwoordt hij simpel. Luister naar de podcast om meer te horen over hoe Arjen zijn bedrijf runt. Veel luisterplezier.

Sven Wiggelo is met zijn broer de 6e generatie die het familiebedrijf zal overnemen. Hij spreekt in deze aflevering openhartig over de positie van de boer in de keten en hoe deze kan worden verbeterd. Boeren kampen met risico's waar zij niet altijd voor worden beloond. Ook zijn retailers in de afgelopen jaren steeds machtiger geworden. Dit heeft impact op de winstgevendheid van onze boeren. Sven Wiggelo heeft als echte ondernemer het initiatief genomen om zijn eigen positie in de keten te versterken door direct aan de consument te leveren. Benieuwd naar het verhaal van Sven? Luister naar ons gesprek.

Marcel Kuijpers heeft een innovatieve pluimveehouderij Kuijpers Kip in Grubbenhorst. Het bedrijf heeft niet altijd in een positief daglicht gestaan. Zo hebben zij in 2020 de Liegebeest Trofee gewonnen van Wakker Dier, omdat Kuijpers Kip misleidende en leugenachtige uitspraken zouden doen over dierenwelzijn. De kippen van De Kloeke Kip worden ook wel plofkippen genoemd die maar 6 weken leven en het daglicht niet zien. Als we bedrijf bekijken vanuit een duurzaamheidsgedachte zou de stal wellicht de meest duurzame ter wereld kunnen zijn. Zo behaalt het bedrijf extreem lage emissies in ammoniak, fijnstof en lage ziektedruk, want open systemen zorgen bijvoorbeeld voor meer ammoniak, wat een van de belangrijkste speerpunten is uit onze duurzaamheidsdoelstellingen.
Kuijpers Kip probeert op diverse wijzes antwoord te geven op maatschappelijke vraagstukken die te maken hebben met duurzaamheid. Het bedrijf heeft hij een groot deel van de transport-schakels, en daarmee C02 uitstoot, uit de keten verwijderd. In de toekomst wil hij ook het slachthuis op de boerderij integreren, zodat ook die onnodige transport schakels verdwijnen.
En hoe zit het dan met het dierenleed? De maatschappij wenst het hoogste van dierenwelzijn, bijvoorbeeld door vrije uitloop en daglicht voor de dieren te eisen. Echter geeft vrije uitloop hoger risico’s op ziektes, waardoor duizenden kippen ineens opgeruimd moeten worden en maakt een gesloten stal het mogelijk optimaal te conditioneren.
Tot slot geeft Marcel aan dat we niet moeten vergeten dat zelf in Nederland er een grote groep mensen is die behoefte hebben aan eiwitrijk en betaalbaar voedsel. Dat is waar hij met zijn bedrijf ook een oplossing voor biedt, luister naar de podcast om een objectief beeld te vormen over deze complexe landbouwproblematiek.

--

In dit seizoen van de Boerenverstand Podcast staat de transitie van de landbouwsector naar een duurzaam systeem centraal. Ook technologie speelt hierin een rol die bijdraagt aan verduurzaming. Machinebedrijf Lely is gevestigd in Maassluis en is een belangrijke leverancier van landbouwmachines voor de melkveehouderij. Zij zijn bekend geworden door de innovatieve melkrobots. Lely is een echt familiebedrijf, opgericht door twee broers, die ook boer waren in 1948. Inmiddels is het bedrijf in meer dan 40 landen actief en marktleider binnen hun segment. André van Troost is de eerste CEO van buiten de familie en hij gelooft dat technologie een sleutelrol speelt in de problematiek waar de sector nu voor staat. Binnen het bedrijf ligt de focus vooral op data. 24 uur per dag wordt er door middel van robotica vooral gewerkt voor de koe: zij staat in het middelpunt. Aan de hand van data kan de individuele koe gemanaged worden en haar gezondheid gewaarborgd. De melk wordt zelfs real-time geanalyseerd.
Belangrijkste speerpunt van het bedrijf is innovatie. Een mooi voorbeeld: de Lelysphere. Dat is een machine die gekoppeld is aan een robot. De mest wordt zodanig bewerkt dat de stikstof-emissie met 70% wordt gereduceerd!Het bedrijf innoveert met de data van de boer om hun bedrijfsvoering te optimaliseren. Omdat er in Nederland veel kennis is en boeren veel produceren, neemt de vraag naar automatisering toe. En volgens André gaan we op het gebied van innovatie een fascinerende toekomst tegemoet. Luister naar de podcast om hier meer over te horen.