Macro met Boot en Mujagić | BNR

Nu de meeste posten in het kabinet Schoof verdeeld lijken te zijn, is duidelijk geworden dat VVD’er Eelco Heinen de nieuwe minister van Financiën wordt. Daarmee neemt hij een bijzondere positie in het kabinet in, zegt macro-econoom Arnoud Boot. ‘Deze minister zit er steriel en doof bij in het kabinet en laat de andere ministeries onderling bepalen wat de prioriteiten zijn.’

Moet Heinen op de zakelijke portemonnee letten voordat PVV en BBB zich helemaal te buiten gaan?

Dit is een zeer belangrijke post in het komende kabinet. Gezien de wat ongebruikelijke samenstelling, wordt de minister van Financiën waarschijnlijk nog veel belangrijker. Het is onduidelijk wat de positie van deze mensen is in het traditioneel zorgvuldige begrotingsbeleid van Nederland.

Op het moment dat je het niet eens bent met de prioriteiten van een kabinet, dan kom je automatisch uit bij de kaasschaafmethode. En dat is een recept voor ruzie. Je kunt wel zeggen dat de pijn is verdeeld, maar de beoogde minister van Financiën zal moeten teruggrijpen op de traditie van een trendmatig begrotingsbeleid.

Dat moet je even uitleggen Arnoud.

Van een trendmatig begrotingsbeleid is in het hoofdlijnenakkoord eigenlijk geen sprake. Maar met dat beleid creëer je in betere tijden financiële ruimte, waardoor je in slechtere tijden meer kunt uitgeven. Daarmee vang je als overheid schommelingen in de economie op. In dit akkoord is er weinig ruimte. Prognoses wijzen uit dat we al heel snel het maximum van 3 procent zullen bereiken. Daar zijn niet eens tegenvallers voor nodig.

Omdat er nauwelijks ruimte is voor een zorgvuldig begrotingsbeleid, zal Eelco Heinen als minister van Financiën duidelijk moeten maken dat extra geld naar een minister al heel snel een permanent karakter krijgt. Ook wanneer het gaat om een eenmalige bijdrage. Dat daalt in, en wanneer het is ingedaald, is het er bijna niet meer uit te halen.

Hoe schadelijk is dat denk je?

Binnen Europa staat Nederland er geweldig goed voor. We kunnen er een hele poos een flinke rommel van maken, en dan staan we er financieel nog steeds beter voor dan de rest van Europa. Het overheidstekort is nu ongeveer nul en dat is ongekend. De staatsschuld zit nu rond de 47 procent van het nationaal inkomen en ook dat is buitengewoon laag.

Maar de minister van Financiën moet vanaf het begin er alles aan doen om te voorkomen dat hij over anderhalf jaar in een onmogelijke positie terechtkomt. Eelco Heinen heeft de afgelopen jaren duidelijk gemaakt buitengewoon gevoelig te zijn voor uitgaven die zich opstapelen.

In dit versnipperde politieke landschap geeft iedereen elkaar cadeautjes om zo met elkaar te kunnen regeren. Maar dat betekent extra uitgaven. Dus hij zal heel streng moeten zijn en bedenken dat elke vinger die hij uitsteekt, wordt gezien als een hele hand. En dat is voor Nederland ongewenst.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Donald Trump wil tijdens zijn presidentschap koste wat het kost importtarieven invoeren. Volgens macro-econoom Arnoud Boot gaat Nederland hard geraakt worden, dat komt door de handelsgevoeligheid van de Nederlandse economie. Nederland moet zich voorbereiden, zegt Boot, ‘daar moeten we onze veerkracht en ons incasseringsvermogen voor inzetten.’

Wat zegt de zoektocht van Trump naar een minister van Financiën over Trumps economisch beleid?

Trump herinnert zich zijn eerste periode als president. Toen had hij nog een paar verstandige mensen om zich heen die hem afraadden om handelstarieven in te voeren. Ze zagen in dat je met handelsrestricties je eigen ruiten ingooit en benadrukten het belang van handel voor Amerika. Nu is dat anders, Trump wil alles op alles zetten om die importheffingen zo snel mogelijk in te voeren: hij duldt dus geen tegenspraak.

Trump zal erin slagen iemand te benoemen die importheffingen buitengewoon serieus neemt. Hij zal zich heel nadrukkelijk richten op China. In het geval van Europa kun je nog hopen dat hij zich iets transactioneler opstelt, dus dat hij iets terug wil hebben voor het niet zo zwaar doorvoeren van een importheffing. Maar onthoud: Europa is geen moeder Theresa, wij rekenen nu ook invoerrechten dus zijn zeker niet onschuldig.

Moeten we als Europa dan terugslaan?

Dat zal weinig indruk maken op Trump zelf. Hij zal gevoelig zijn voor het wegnemen van bestaande beperkingen, dreigen zal hem niet tegenhouden. Nederland zou ervan uit moeten gaan dat de heffingen komen. De handelsgevoeligheid van Nederland is extra hoog in vergelijking met de rest van Europa dus moeten we ons er op voorbereiden. Het is niet alleen een kwestie van strategische autonomie maar vooral van veerkracht en incasseringsvermogen.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Niet vaak komt het voor dat de Federal Reserve in één klap de rente verlaagt met zeker 0,5 procentpunt. Dat is ook logisch, vindt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Er moet altijd een aanwijsbare reden zijn, zoals een recessie die aanstaande is.’ Maar nu vindt de econoom het onduidelijk waarom de Amerikaanse centrale bank zo’n grote stap omlaag zet.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

Zowel de Rabobank als De Nederlandsche Bank spreken zich plotsklaps openlijk uit besloot het OM (oud-)bankiers Ralph Hamers (ING), Gerrit Zalm (ABN Amro) en Wiebe Draijer (Rabobank) te vervolgen. Nu zeggen DNB en Rabobank dat deze zaken de sector platleggen. ‘Dat werkt totaal verlammend op de sector’, zegt ook macro-econoom Arnoud Boot.

See omnystudio.com/listener for privacy information.

FNV: Volop in beweging! Het is the week after: het akkoord over het vroegpensioen was een grote overwinning voor de vakbond. Maar wat daardoor enigszins ondersneeuwde was dat de bond de dag ervoor voorlopig afscheid nam van de zetel in de Codecommissie voor goed ondernemingsbestuur, zegt macro-econoom Arnoud Boot: ‘Te vermoeiend, te traag, et cetera.’

Kortom: het bleek toch niet de beste manier om met de werkgevers te overleggen. Het is dan ook een commissie in ruste, in afwachting van een betere vorm. De bedoeling was om al een nieuwe commissie te hebben geïnstalleerd, maar Micky Adriaansens liep als minister van Economische Zaken in het vorige kabinet niet over van enthousiasme – en hetzelfde kan worden gezegd van het nieuwe kabinet. ‘Het vinden van een voorzitter is tot nu toe niet gelukt; de positie is voldoende onaantrekkelijk dat het voorlopig stilligt.’

See omnystudio.com/listener for privacy information.