Dossier Europa | BNR
BNR Nieuwsradio
In tijden waar verdeeldheid en onvrede over Europa toeneemt, en het belang van een verenigd Europa steeds groter wordt... Hebben we bij BNR een oplossing gevonden.
In de podcast ‘Dossier Europa’ nemen jonge Nederlandse correspondenten je mee naar alle uithoeken van Europa. Van de spanningen aan de Ierse grens, naar de levensgevaarlijke Reichsburger in Duitsland of de leegloop in Kroatië.
Wat kan Europa dan nog betekenen? Heeft Europa dan nog een antwoord?
Seizoen 10: Denemarken
Op 2 juni 1992 stemde Denemarken in een referendum tegen goedkeuring van het verdrag van Maastricht. Op die zomerdag ging 83,1% van de Denen ging naar de stembus, en daarvan wilde maarliefst 50,7 procent géén lid worden van de Europese Unie. Paniek brak uit in Brussel: er kon toch niet nu al een land afvallen bij het mooie Europese project? Om Denemarken toch lid te maken van de Europese Unie, werd er onderhandeld. De Denen hoefden zich niet te houden aan bepaalde Europese regels over defensie, de euro, justitie en binnenlandse zaken. Opt-outs dus. En het werkte, want in 1993 stemde Denemarken met een kleine meerderheid vóór lidmaatschap van de EU.
Eén van die opt-outs die Kopenhagen toen verkreeg: die van de Europese migratieregels. En dat maakt Denemarken een gidsland voor de coalitie PVV-VVD-NSC-BBB. Want de speciale positie van Denemarken zorgt ervoor dat het land zo ongeveer het strengste asielbeleid van Europa heeft.
De Deense overheid heeft een beleid van afschrikking. Om nieuwkomers te ontmoedigen naar Denemarken af te reizen, maakt ze het vluchtelingen die er al zijn zo moeilijk mogelijk. Er zijn strenge regels voor gezinshereniging en de asielzoekerscentra liggen in afgelegen gebieden. Het dat werkt, want in 2023 vroegen er nog geen 5.000 mensen een verblijfsvergunning aan.
Toch is de kans dat Nederland dezelfde soort regels door zal kunnen voeren klein. Brussel tikte Denemarken afgelopen jaren al meerdere keren op de vingers.
En in het hart van Europa kijkt men met groeiende zorg naar andere Europese landen, zoals Nederland, die de tactiek van Denemarken als voorbeeld zien. Als iedereen zo'n streng asielbeleid invoert ... wordt de druk op Zuid-Europese landen waarschijnlijk alleen nog maar groter. Migranten zullen namelijk toch naar Europa blijven komen.
Over de maker
Michal van der Toorn werkt als buitenlandredacteur en Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. In het verleden woonde ze in Denemarken. Van der Toorn is wekelijks te horen in de rubriek Blik op de Wereld in BNR Zakendoen en werkt mee aan de geopolitieke programma’s.
Over Dossier Europa
Dit is Dossier Europa. Nederlandse journalisten, vanuit verschillende landen binnen de EU, maken een serie van drie afleveringen over onderwerpen die voor hen én de EU belangrijk zijn. Denk aan klimaatverandering, de vluchtelingencrisis, de gevolgen van diverse oorlogen of kansenongelijkheid. In hoeverre vindt Brussel dit belangrijk, en welke rol zouden deze problemen kunnen spelen in de opkomende Europese verkiezingen?
Over Geert Jan Hahn
Geert Jan Hahn is Europa-verslaggever voor BNR Nieuwsradio. Hij studeerde, woonde en werkte in Sint Petersburg, Kyiv en Warschau. Hahn is te horen in de podcasts De Wereld en BNR Perestrojkast en heeft een eigen podcast-kanaal met dagelijkse bijdragen: 'Hahn in Europa'.
All episodes
Best episodes
Seasons
Top 10 Dossier Europa | BNR Episodes
Goodpods has curated a list of the 10 best Dossier Europa | BNR episodes, ranked by the number of listens and likes each episode have garnered from our listeners. If you are listening to Dossier Europa | BNR for the first time, there's no better place to start than with one of these standout episodes. If you are a fan of the show, vote for your favorite Dossier Europa | BNR episode by adding your comments to the episode page.
3. Politiek grenzenspel
Dossier Europa | BNR
12/20/23 • 25 min
Telkens als er een nieuw land bij de EU komt, schuift die buitengrens een stukje op. Leuk voor het land dat lid wordt, iets minder fijn voor de landen die daar net buiten vallen. Kroatië maakte tot in de jaren 90 deel uit van Joegoslavië, net als de buurlanden Bosnië en Herzegovina en Servië. De landen delen taal, geschiedenis en cultuur met elkaar en het was altijd heel normaal om in de ene deelrepubliek te wonen en in de andere te werken. Er waren immers geen grenzen. Maar, nu Kroatie lid is van de EU, is dat anders.
In deze aflevering aandacht voor problemen aan de grens met Bosnie. Daar moeten mensen vaak uren wachten bij de grensovergang. De journalist Mersad Sarajlija van het lokale radiostation Trend Radio doet verslag van deze problemen aan de grens. Hij heeft meerdere keren de overheid bevraagd: waarom sluiten jullie grensovergangen? Waarom is er maar één rijstrook open? Maar antwoorden krijgt hij niet. De Bosniërs denken dat er een politiek spel met hen wordt gespeeld en dat het misschien komt doordat in dit specifieke kanton bijna iedereen Bosniak is, terwijl in de andere kantons die grenzen aan Kroatië, veel meer Bosnische Kroaten wonen, en bovendien is daar de Bosnisch-Kroatisch-nationalistische partij HDZ aan de macht is. Een soort zusterpartij van de HDZ in Kroatië.
Of het nu een politiek spel is, of dat de lange wachttijden veroorzaakt worden door praktische factoren, dat maakt voor de mensen die hier last van hebben niet uit. Het zorgt er hoe dan ook voor dat ze gefrustreerd raken, cynisch worden.
En dat maakt deze grensovergang een symbool voor hoe de Europese Unie met de Westelijke Balkan omgaat. In het proces van EU-uitbreiding lijkt er telkens wel weer een lang te zijn dat zijn veto wil gebruiken om de boel te blokkeren. Ook Kroatie is nu al bezig met bepaalde eisen te stellen richting Bosnie en Servie. De EU-lidstaten stellen hun individuele belangen boven die van de EU en daarmee vertragen ze niet alleen het proces, maar creëren ze ook een situatie waarin het enthousiasme om lid te worden bij de kandidaten afneemt. Politicoloog Dejan Jovic benadrukt de gevaren hiervan. Want als Europa niet opschiet en deze landen laat bungelen, kan er instabiliteit in de regio (en dus in Europa) ontstaan en zullen de landen op de Westelijke Balkan hun ogen op andere delen van de wereld richten.
Over de maker
Marjolein Koster is freelance journalist met een focus op de Westelijke Balkan. Vanuit landen als Bosnië, Servië, Kroatië en Kosovo maakt ze verhalen over onder andere politiek, milieu en klimaat en mensenrechten voor media als het NPO Radio 1, RTL Nieuws, Nederlands Dagblad, De Groene Amsterdammer, BNR Nieuwsradio, VRT NWS en diverse magazines. Voor haar podcast De Val van Srebrenica werd ze genomineerd voor De Tegel 2020.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
2. De prins en de putsch
Dossier Europa | BNR
11/15/23 • 17 min
Duitsland lijkt in december 2022 ternauwernood ontsnapt te zijn aan een staatsgreep. Niet de achterachterkleinzoon van de laatste Duitse keizer Wilhelm II zat achter de geplande coup. Maar een andere teleurgestelde prins – diep verbitterd en dolgedraaid in een konijnenhol waarin de wildste complottheorieën vat op hem kregen – dacht de macht te kunnen grijpen. Met een aanvalsplan, vol wapengekletter. Maar dat mislukte dus...
Heinrich Reuss XIII, een 71-jarige makelaar en verre familie van Wilhelm II, droomde van een nieuw Duitsland met hemzelf aan het hoofd. Een rijk, naar voorbeeld van het oude Duitse keizerrijk, dat na 1918 abrupt ten einde kwam. In de hang naar het romantische verleden staat de prins niet alleen; meer dan 23.000 Reichsbürger dromen van een terugkeer naar het Duitse keizerrijk. Een deel is, aldus de Duitse veiligheidsdienst, zelfs bereid om de wapens op te pakken.
In een van de grootste antiterreuroperaties uit de Duitse geschiedenis pakte de politie de prins in kwestie en 24 andere Reichsbürger op vanwege het beramen van een staatsgreep en het vormen van een terroristische organisatie. Onder de verdachten bevindt zich een voormalig rechter uit Berlijn en Bondsdaglid van de rechts-extreme partij Alternative für Deutschland (AfD), net als ex-commando’s bij de Bundeswehr. De verdachten die een afkeer van de Duitse democratie en antisemitische denkbeelden delen, komen volgend jaar voor.
Duitsland verkeerde in shock na de angstaanjagende krantenkoppen die schreven dat een stelletje Reichsbürger, desnoods met bloedvergieten, de bondsregering omver wilde werpen. Ondertussen zitten veel Duitsers nog met een hoop vragen. Wat wilde deze ‘terreurprins’, zoals hij beschreven werd in Duitse media, precies bereiken? Wie waren precies zijn handlangers? En is Duitsland werkelijk ontsnapt aan een klassieke putsch, zoals je die alleen nog in de geschiedenisboeken leest?
Terwijl prins Heinrich het hele jaar achter slot en grendel zit en zich beroept op stilzwijgen, loopt een andere Reichsbürger, die op de radar van de Duitse veiligheidsdienst staat, op vrije voeten. Deze markante Oost-Duitser riep zichzelf uit tot koning van Duitsland en aast op alleenheerschappij.
Over de maker
Guy Hoeks is werkzaam als Duitsland-correspondent voor Nederlandstalige media, waaronder het Algemeen Dagblad, de Belgische zakenkrant De Tijd en radio en tv. Sinds de zomer van 2021 woont en werkt hij in hartje Berlijn. Daar volgt hij de laatste politieke en economische gebeurtenissen.
Bovendien reist hij door het land om verslag te doen van belangrijke gebeurtenissen buiten de Duitse hoofdstad. Zo berichtte hij, naast het thema Reichsbürger, over het sluiten van de laatste Duitse kerncentrales, de moeizame wederopbouw van het overstromingsgebied in de Duitse Eifel en de massale protesten tegen de opgeleefde kolenwinning.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
4. De Ierse gunfactor
Dossier Europa | BNR
01/24/24 • 31 min
Ierland is het schoolvoorbeeld van een land dat in diepe problemen zat, maar daar ontzettend sterk uit is gekomen. Het land was één van de zorgenkindjes binnen de EU tijdens de Eurocrisis. Maar nu bloeit het land in volle glorie. De techsector vormt een belangrijke voeder van de Ierse economie.
Toch zijn er ook kritische geluiden. Is Ierland niet erg lief voor die techsector? En zorgt die techsector juist niet voor de huizencrisis in het land?
Wat ook opvalt aan Ierland is dat het in tijden van crisis niet terug is gevallen op populisme. Waarom zijn de Ieren daar niet vatbaar voor?
Iemand die hier alles over weet is Han de Jong, de huiseconoom van BNR, maar bovenal inwoner van Ierland! Europaverslaggever Geert Jan Hahn vraagt hem naar de herrijzenis van Ierland en hoe het toch kan dat het land zo’n enorme gunfactor heeft binnen de Europese Unie. Ook horen we dat de problemen die Ierland kent herkenbaar zijn voor de problemen in ons eigen land.
Over de maker
Geert Jan Hahn is BNR's Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast. In Dossier Europa tilt hij de thematiek uit een EU-lidstaat naar Europees niveau met een deskundige of (Europese) politicus. Van elke serie over een land maakt hij een afsluitende en samenvattende aflevering in Dossier Europa.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
2. Vastere grond onder de voeten
Dossier Europa | BNR
02/07/24 • 17 min
Over de toestroom van migranten naar Europa is veel te doen. Als we daarbij aan aankomstland Italië denken, doemen de beelden van migrantenboten en schipbreuken op. Lampedusa, aluminiumdekens, aangespoelde wrakstukken... Maar wat gebeurt er na de aankomst met de migranten? Zijn er Italiaanse Ter Apel praktijken of zijn er genoeg asielcentra in Il belpaese?
In de provincie van het Siciliaanse Trapani lijkt de opvang voor kwetsbare vrouwen goed geregeld. Er is aandacht en hulp voor de jonge vrouwen, zowel op psychologisch vlak als in de begeleiding van de asielaanvraag. Maar het proces is lang en ingewikkeld, vertelt Alba D’Ambrosio, coördinator in opvanghuis Badia Grande. ‘Soms duurt het jaren voordat migranten een definitief antwoord hebben op hun aanvraag.’
Ongeloof en verwarring zijn op de gezichten van de jonge vrouwen af te lezen, zich realiserend dat een asielaanvraag vooral een kwestie van wachten is, gescheiden van eventuele partners. Veel van de vrouwen zijn getraumatiseerd, volgens cultureel mediator Latifa Saadani. Ook zien ze in het centrum regelmatig vrouwen die slachtoffer zijn van mensenhandel.
De toewijding waarmee de vrouwen hier worden ontvangen, is lang niet voor elke migrant een gegeven. Sicilië is berucht als het gaat om asielpraktijken, zo stelt onderzoeker Fausto Melluso. Pure business noemt hij het: praktijken waarbij er geld word verdiend over de rug van migranten. Veel van de asielaanvragers belanden volgens hem zo van de regen in de drup, en komen op straat te staan.
Terwijl Italië aanstuurt op een beleid waarbij asielprocedures sneller worden afgewikkeld, en migranten worden teruggestuurd naar het land van herkomst, is de praktijk een stuk grimmiger. Rome houdt de migranten koste wat kost graag uit zicht, en verscheept ze als het even kan zelfs naar buurland Albanië. Wettelijk geoorloofde procedure of niet.
Maar waar de migranten ook terechtkomen, langzaam lijken ze steeds onzichtbaarder te worden. Europa lijkt daarmee de grip op de beheersing van het fenomeen migratie te verliezen.
Over de maker
Anouk Boone is correspondent in Italië voor Het Financieele Dagblad. Ze deed de afgelopen jaren verslag voor RTL Nieuws en was daarnaast te lezen in onder meer De Tijd. Ze woont sinds 2020 in Rome, waar ze politiek rechts steeds meer aan invloed ziet winnen en fenomenen als klimaatverandering en migratie aan de orde van de dag zijn.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
3. Een Verenigd Ierland?
Dossier Europa | BNR
01/17/24 • 21 min
Het is zonder twijfel het meest heikele vraagstuk op het Ierse eiland: moeten Ierland en Noord-Ierland weer worden herenigd? Er wordt al over gesoebat sinds de opdeling van het eiland, iets meer dan 100 jaar geleden, met als dieptepunt uiteraard de bloedige terreurperiode van de troubles.
Lang leek de kwestie een verre toekomstdroom, maar sinds de brexit is het gesprek erover in een stroomversnelling gekomen. Het Britse vertrek uit de Europese Unie wordt door Sinn Féin, de partij die in het noorden al de grootste is, en waarschijnlijk ook in het zuiden de volgende verkiezingen zal winnen, gezien als een unieke kans om de missie van een Verenigd Ierland te voltooien. De snelle groei van het katholieke, pro-Ierse deel van de bevolking in het noorden, plus de aantrekkingskracht van de economische voorspoed in het zuiden, maken dat de domino’s langzaamaan in de richting van hereniging aan het vallen zijn.
Volgens sommigen, zoals Irish Times-columnist Una Mullally, kan het zelfs over tien jaar al zover zijn.
Toch zullen de Ieren een enorme kluif hebben aan een eventuele hereniging. De economische kloof tussen het noorden en het zuiden is groot, zo vertelt econoom Barra Roantree van Trinity College. Ook wordt de historische pijn van de troubles nog altijd gevoeld door de diverse gemeenschappen. En dan zijn er nog de vele praktische problemen, zo benadrukt politicoloog Jane Suiter, die maken dat veel Ieren in theorie wel oren hebben naar een hereniging, maar het niet altijd als een prioriteit zien.
Toch zal Sinn Féin erop gebrand zijn om de kwestie bovenaan de politieke agenda te krijgen. Zullen de Ieren dit trage en delicate proces in goede banen weten te leiden, of starten ze hiermee hun eigen polariserende traject van brexitachtige proporties op?
Over de maker
Joost Dobber is correspondent in het Verenigd Koninkrijk voor Het Financieele Dagblad. Ook was hij te horen op BNR Nieuwsradio en te lezen in Trouw en De Tijd. Hij woont sinds 2019 in Londen, van waaruit hij verslag doet van de Brexit en van het komen en gaan van Britse premiers.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
4. Geen nieuwe putschprinsen meer
Dossier Europa | BNR
11/29/23 • 21 min
De Reichsbürger-beweging liet vorig jaar in Duitsland maar weer eens zien hoe belangrijk het is om een goede inlichtingendienst te hebben. Na een maandenlange operatie werden Prins Reuss Heinrich de 13e en diens handlangers van hun bed gelicht.
Maar het gaat ook nog wel eens mis. Zo was de man die in oktober 2 Zweedse voetbalsupporters doodschoot in Brussel al jarenlang in beeld bij de veiligheidsdiensten. Hij verbleef illegaal in België en zat daarvoor enige tijd in Zweden.
Hoe zit het met de samenwerking tussen veiligheidsdiensten in Europa? En zou er misschien een Europese dienst moeten komen? Dat vraagt Geert Jan Hahn aan VVD-Europarlementariër Bart Groothuis. Voordat hij de politiek in ging was hij hoofd van het Bureau Cybersecurity van het Ministerie van Defensie. Hij weet dus ook veel van veiligheidsdiensten.
Over de maker
Geert Jan Hahn is BNR's Europaverslaggever en maker van de BNR Perestrojkast. In Dossier Europa tilt hij de thematiek uit een EU-lidstaat naar Europees niveau met een deskundige of (Europese) politicus. Van elke serie over een land maakt hij een afsluitende en samenvattende aflevering in Dossier Europa.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
2. De leegloop van Kroatië
Dossier Europa | BNR
12/13/23 • 26 min
Kroatië staat in de top van de landen wereldwijd waar de bevolking het snelst krimpt. In de afgelopen 10 jaar, sinds Kroatië lid is van de Europese Unie, hebben zo’n 400.000 mensen het land verlaten. Dat is ongeveer 10% van de bevolking. Eerst waren het vooral de jonge, hoogopgeleide mensen, de klassieke brain drain. Maar inmiddels vertrekt iedereen die ergens anders kansen ziet op een beter leven. En dat draait niet alleen om werk, Kroaten gaan ook weg omdat ze helemaal klaar zijn met de politieke situatie, met de corruptie en het nationalisme. De jongeren op de universiteit van Zagreb denken er allemaal wel over na om naar het buitenland te gaan. Misschien niet voor altijd, want ze houden ook van wat hun moederland hen te bieden heeft. Maar ergens anders studeren of werken brengt wel veel mogelijkheden met zich mee en als je over de grens drie keer zo veel kunt verdienen is de keuze toch snel gemaakt.
Dat tekort aan arbeid wordt vervolgens aangevuld met gastarbeiders uit Azië, vooral uit India en Pakistan. Ze werken vooral in de bouw of als maaltijdbezorgers. De verwachting is dat er dit jaar 200.000 werkvergunningen worden uitgegeven. Suncica Brnadic, die werkt voor de SSSH, de grootste vakbond van Kroatië, maakt zich hier zorgen om. Om de werkomstandigheden van deze migranten, maar ook om wat het doet met de maatschappij, aangezien Kroatië geen integratiebeleid heeft.
Naast het aantrekken van gastarbeiders uit Azië, probeert Kroatië ook digital nomads naar het Balkanland te trekken. Dat idee ontstond tijdens de coronacrisis, toen het toerisme, dat voor 20% bijdraagt aan de economie, wegviel en het land op zoek ging naar manieren om minder afhankelijk te zijn van toerisme. De Nederlandse ondernemer Jan de Jong woont en werkt in Kroatië en opperde het idee van een digital nomad visum. Op deze manier kunnen mensen 12 maanden in Kroatië verblijven, online werken, en hoeven ze geen belasting te betalen in Kroatië. Het trekt duizenden mensen aan die vervolgens geld uitgeven in Kroatië, en bovendien wordt het toerismeseizoen hierdoor iets meer gespreid over het jaar.
Ondanks alle initiatieven, bevindt de arbeidsmarkt in Kroatië zich in een lastige positie. De Europese Unie heeft de grenzen geopend, maar vervolgens liep Kroatië leeg.
Over de maker
Marjolein Koster is freelance journalist met een focus op de Westelijke Balkan. Vanuit landen als Bosnië, Servië, Kroatië en Kosovo maakt ze verhalen over onder andere politiek, milieu en klimaat en mensenrechten voor media als het NPO Radio 1, RTL Nieuws, Nederlands Dagblad, De Groene Amsterdammer, BNR Nieuwsradio, VRT NWS en diverse magazines. Voor haar podcast De Val van Srebrenica werd ze genomineerd voor De Tegel 2020.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
3. Niemandsland
Dossier Europa | BNR
02/14/24 • 23 min
Het debat rondom migratie is niet meer weg te denken uit het politieke machtsspel. De verharde opstelling op rechts vertaalt zich naar de dominante politieke narratief, nu uiterst rechts wind onder de vleugels heeft in veel Europese landen. Van Italië tot in Nederland. Maar hoe sijpelt die, in toenemende mate genormaliseerde, antimigrantenopstelling door in de publieke opinie? En wat doet dat met migranten die al langere tijd in Europa verblijven?
Inzoomend op Italië, op veler wijze een proeftuin voor politieke en maatschappelijke ontwikkelingen, springt Palermo eruit als een modelstad voor integratie. Veel autochtone jongeren trekken weg uit hun kansarme Sicilië, naar Noord-Italië en naar elders in Europa. Een trend die zijn weerklank vindt in de rest van Italië. Ondertussen bereiken veel jonge Afrikanen Sicilië. Bieden zij een kans?
Roberta Lo Bianco, mede-oprichter van social hub Moltivolti in Palermo, denkt van wel. Maar ze is ook verontrust en ziet hoe migranten veelvuldig aan criminaliteit worden gelinkt. ‘Door gerichte politieke propaganda.’ De Gambiaanse twintiger Alagie Malick voelt zich na zeven jaar thuis in Palermo, maar zijn verblijfsvergunning is verlopen en zijn speciale status ingetrokken. Volgens hem een uitkomst van het huidige politieke klimaat.
Hij is bang, zegt hij. Het maakt de toekomst ongewis. Veel migranten die langere tijd in Italië verblijven, komen volgens hem klem te zitten in de bureaucratische molen. ‘Het ontmoedigt.’ Anderen, op zoek naar werk, belanden in de landbouwsector waar moderne slavernij aan de orde van de dag is. Italië wordt voor veel migranten zo langzaam een niemandsland, waarin ze ontdaan worden van hun dromen en identiteit.
Yvan Sagnet bevecht de uitbuiting in het agrarische systeem, na er zelf als universiteitsstudent in te belanden. ‘Ik was geshockeerd.’ Het Europa van waardigheid en rechten bleken voor hem een regelrechte leugen.
Veel van de migranten komen vroeg of laat vast te zitten tussen wal en schip, schipperend tussen legaliteit en illegaliteit, op zoek naar houvast. Al willen ze terug, zonder documenten is dat onmogelijk. Socioloog Hein de Haas ziet hoe economische migratie politiek vooral oproept tot wensdenken. Voor of tegen migratie zijn is volgens hem ‘net zo absurd’ als voor of tegen de economie zijn.
‘Gewoon grenzen dicht werkt niet, want dat proberen we al veertig jaar in Europa’, zegt hij. Wil Europa het fenomeen migratie het hoofd bieden, dan lijkt legalisatie de enige route. Of er moeten onpopulaire economische beslissingen worden genomen.
Over de maker
Anouk Boone is correspondent in Italië voor Het Financieele Dagblad. Ze deed de afgelopen jaren verslag voor RTL Nieuws en was daarnaast te lezen in onder meer De Tijd. Ze woont sinds 2020 in Rome, waar ze politiek rechts steeds meer aan invloed ziet winnen en fenomenen als klimaatverandering en migratie aan de orde van de dag zijn.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
3. Koning van koninkrijk Duitsland
Dossier Europa | BNR
11/22/23 • 24 min
Na het oppakken van prins Heinrich Reuss XIII, een ogenschijnlijk saaie en degelijke makelaar uit Thüringen, maar in werkelijkheid een van de belangrijkste terreurverdachten in Duitsland in jaren, is de dreiging uit de extreem-rechtse Reichsbürger-beweging niet verdwenen. Er blijkt nog een persoon die voor zichzelf een politieke machtspositie ziet weggelegd. En ondertussen hard aan de weg timmert om zijn ambities waar te maken.
Diep in deelstaat Saksen en omstreken bouwt Peter Fitzek een eigen koninkrijk. De zelfbenoemde koning van Duitsland, steevast gekleed in een donker hemd met het gouden wapenschild van Königreich Deutschland op de borst, zorgt voor grote onrust in Oost-Duitsland. Daar koopt hij dankzij de inkomsten van zijn ‘onderdanen’ en royale donaties van steenrijke, anonieme Duitsers, kastelen en landhuizen op. Vastgoed waarvan de waarde oploopt tot in de vele miljoenen euro’s.
Het doel van koning Peter: het stichten van een onafhankelijk koninkrijk, dat volledig zelfvoorzienend is en niets te maken heeft met de Duitse democratie en rechtsstaat. Het gevolg van de zelfbenoemde Reichsbürger-koning bestaat naar eigen zeggen uit meer dan vijfduizend mensen. De uitvalsbasis is een jugendstil-villa onder de rook van Dresden.
Maar het zaakje stinkt aan alle kanten. De afgelopen jaren kwam Fitzek meer dan eens in aanraking met de Duitse politie en justitie. Zo zat hij twee jaar vast wegens onder meer valsheid in geschrifte. Ook mishandelde hij deze zomer een vrouw. Bewoners van dorpen waar hij vastgoed koopt zien hem als een sekteleider. Een burgemeester noemt hem een charlatan. Naast justitie houdt de Duitse veiligheidsdienst de Reichsbürger-koning goed in de gaten.
Toch lijken de Reichsbürger-onderdanen koning Peter te gehoorzamen. De vorstelijke belofte is dat zij geen belasting hoeven te betalen in het fantasierijk. In de laatste aflevering van deze podcast komt deze Oost-Duitser aan het woord. Een charismatische man, die eerder een waslijst aan beroepen uitoefende — van kok tot karateleraar en medewerker van een videotheek.
Ook hier rijzen talloze vragen. Hoe staat koning Peter tegenover de verijdelde staatsgreep, veroordeelt hij bijvoorbeeld het geweld? Hoe lang kan hij op het oog ongemoeid zijn gang blijven gaan? En hoe is deze Reichsbürger verbonden met de Duitse keizer Wilhelm II en prins Heinrich Reuss XIII?
Over de maker
Guy Hoeks is werkzaam als Duitsland-correspondent voor Nederlandstalige media, waaronder het Algemeen Dagblad, de Belgische zakenkrant De Tijd en radio en tv. Sinds de zomer van 2021 woont en werkt hij in hartje Berlijn. Daar volgt hij de laatste politieke en economische gebeurtenissen.
Bovendien reist hij door het land om verslag te doen van belangrijke gebeurtenissen buiten de Duitse hoofdstad. Zo berichtte hij, naast het thema Reichsbürger, over het sluiten van de laatste Duitse kerncentrales, de moeizame wederopbouw van het overstromingsgebied in de Duitse Eifel en de massale protesten tegen de opgeleefde kolenwinning.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
2. Spanningen in smeltkroes Wenen
Dossier Europa | BNR
06/26/24 • 20 min
Wenen is een onuitputtelijke bron van inspiratie voor schrijvers, kunstenaars en musici uit binnen- en buitenland. In de Oostenrijkse hoofdstad woonden de groten der aarde, zoals Gustav Klimt, Sigmund Freud en Joseph Haydn. In de stad van de dromen, zoals de bijnaam van Wenen luidt, is de kwaliteit van leven hoog. Het gastronomische aanbod van restaurants en cafés is groot. De Wiener Schnitzel is bepaald geen cliché. Tijdens de lunch laven niet alleen toeristen, maar ook Oostenrijkers zich aan de schnitzel.
Wenen telt bijna 2 miljoen inwoners. Het inwonersaantal is oneerlijk verdeeld in een land van 9 miljoen mensen. Daardoor trekt de stad ook meer macht naar zich toe in vergelijking met andere hoofdsteden in Europa. Het is een metropool vol met verschillende talen en culturen. Als op straat, hoor je de vele sisklanken en de medeklinkerrijkdom van talen, die misschien moeilijk te plaatsen zijn. Het is een enorme diversiteit aan Slavische talen. Werp een blik op het Oostenrijkse voetbalteam en je ziet dat die verschillende achtergronden van spelers best goed samengaan. Maar de vele culturen en de onderliggende verschillen botsen ook weleens.
Sinds de oorlog in Israël nemen ook de spanningen in Wenen toe. Joodse instellingen zijn geregeld het doelwit van protestacties. Dat wordt kritisch gezien in de stad. Want waarom richten de demonstranten zich niet tegen de Israëlische regering en protesteren ze niet voor een ambassade?
Tot slot, stond Wenen lange tijd bekend als een huurdersparadijs. Sociale woningen in overvloed, betaalbare huren en er werd gewoon gebouwd. Daarnaast kon ook de middenklasse in Wenen vrij snel een woning vinden. Maar door de bevolkingsgroei staat de Weense woningmarkt onder druk. Ook drijft de gierende inflatie, die hoger is dan in omliggende landen, de huurprijzen op. Veel jongeren stemmen daardoor op een opvallende partij, die in Oostenrijk springlevend is: de communisten.
Over de maker
Guy Hoeks werkt in Berlijn als Duitsland-correspondent voor Nederlandstalige media, waaronder het Algemeen Dagblad, de Belgische zakenkrant De Tijd en radio en tv. Sinds de zomer van 2021 volgt hij de laatste politieke en economische gebeurtenissen. Hij reist door Duitsland om verslag te doen van onder meer de Reichsbürger, de moeizame wederopbouw van het overstromingsgebied in de Duitse Eifel en de massale protesten tegen de opgeleefde kolenwinning.
See omnystudio.com/listener for privacy information.
Show more best episodes
Show more best episodes
FAQ
How many episodes does Dossier Europa | BNR have?
Dossier Europa | BNR currently has 42 episodes available.
What topics does Dossier Europa | BNR cover?
The podcast is about News and Podcasts.
What is the most popular episode on Dossier Europa | BNR?
The episode title '2. Vastere grond onder de voeten' is the most popular.
What is the average episode length on Dossier Europa | BNR?
The average episode length on Dossier Europa | BNR is 21 minutes.
How often are episodes of Dossier Europa | BNR released?
Episodes of Dossier Europa | BNR are typically released every 7 days.
When was the first episode of Dossier Europa | BNR?
The first episode of Dossier Europa | BNR was released on Oct 30, 2023.
Show more FAQ
Show more FAQ