Πολυδιάσπαση ίσον αφομοίωση

05/29/22 • 21 min

Διορθωτικά μαθήματα Ιστορίας με τον Γιώργο Θ. Μαυρογορδάτο

Με νέα ηγεσία από πρόσφυγες και με τη νέα στρατηγική του «Λαϊκού Μετώπου», το ΚΚΕ ήταν επιτέλους σε θέση να αυξήσει την επιρροή του μεταξύ των προσφύγων χάρη στην πρωτοφανή αλληλεγγύη, συνεργασία και ώσμωση μεταξύ οπαδών της Αβασίλευτης Δημοκρατίας μετά το αποτυχημένο Κίνημα του 1935. Στη διάρκεια της Κατοχής, οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν πολλούς πρόσφυγες στο ΕΑΜ, όχι όμως όλους. Από αντίδραση στη συνεργασία του ΚΚΕ με τους Σλαβομακεδόνες, μερίδα των προσφύγων και προπαντός οι τουρκόφωνοι Πόντιοι μετακινήθηκαν προς τα δεξιά. Ακριβώς η πολυδιάσπαση των προσφύγων ισοδυναμούσε με καθυστερημένη αφομοίωσή τους, αφού κατανεμήθηκαν στις ίδιες με τους γηγενείς μεταπολεμικές παρατάξεις.

Previous Episode

Η ριζοσπαστικοποίηση των προσφύγων

Οι πρόσφυγες έμοιαζαν ευάλωτοι σε ανατρεπτική προπαγάνδα, παρά την αποκατάστασή τους, που έμεινε άλλωστε ανολοκλήρωτη στις πόλεις. Ως εθνοτική ομάδα που γνώριζε δυσμενείς διακρίσεις, αλλά και ως αγρότες ή ως εργάτες, οι πρόσφυγες ήταν εύλογο να στραφούν στην τότε Αριστερά, δηλαδή στο Αγροτικό Κόμμα και στο ΚΚΕ αντίστοιχα. Φαίνεται λοιπόν ότι η απήχηση των δύο κομμάτων ήταν μεγαλύτερη μεταξύ των προσφύγων. Το ενδιαφέρον του ΚΚΕ για τους πρόσφυγες εκδηλώθηκε αμέσως, με εντολή της Κομμουνιστικής Διεθνούς, της οποίας αποτελούσε «Ελληνικό Τμήμα» (ΕΤΚΔ). Υπήρξαν όμως σημαντικά αρχικά εμπόδια, όπως η πολιτική του στο λεγόμενο «εθνικό ζήτημα», για ανεξάρτητη Μακεδονία και ανεξάρτητη Θράκη.

Next Episode

Επίλογος

Είναι λάθος να εξομοιώνουμε τους τωρινούς πρόσφυγες με εκείνους του 1922. Για να συνδέσουμε το παρελθόν με το σήμερα, αρκεί να αναλογιστούμε τις συνέπειες που είχαν οι εξαιρέσεις από την υποχρεωτική ανταλλαγή, δηλαδή η παραμονή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των Ελλήνων στην Πόλη (και Ίμβρο και Τένεδο) με αντιστάθμισμα την παραμονή των Τούρκων (και άλλων μουσουλμάνων) στη Δυτική Θράκη. Μία χριστιανική εκκλησία με θεωρητικά οικουμενική εμβέλεια παραμένει αιχμάλωτη σε μουσουλμανικό κράτος. Επιπλέον, ενώ η ελληνική μειονότητα σχεδόν εξαφανίστηκε, η παρουσία τουρκικής μειονότητας στη Δυτική Θράκη, που περιλαμβάνει τη μεγάλη πλειονότητα των εκεί μουσουλμάνων, δημιουργεί ανησυχίες για την ασφάλεια της Ελλάδας.