
Sholom Secunda & Jacob Jacobs – Bei mir bistu shein
02/14/22 • 4 min
Bei mir bist du schoen – please let me explain
bei mir bist du schoen – means you’re grand
bei mir bist du schoen – again i’ll explain
it means you’re the fairest in the land
Bei mir bist du schoen – dit es niin apartig Wersjoon of Dialekt fan’t Dütsk, man en ain Spraak – Jidisk, di Spraak fan di sa neemt askenāsisk Juuden. En dit Leedji wiar eegenlig uk gaarek ön tau Spraaken me Engelsk, man bluat üp Jidisk. Hat waar 1932 fan Sholom Secunda en Jacob Jacobs fuar dit Musical „Men Ken Lebn Nor Men Lost Nisht“ skrewen, dit jit: Dü kürst lewi, man ja let di ek.
Ön dit Musical gair dit om Jake, wat ön en Skuurfabrik aarbert. Hi heer dit Faamen fan di Fabrikbiseter lef, en hi sjungt dit Leedji, om höör tö weegin, hur mal hi höör lef heer. Likfuul, hur jü ütsjocht, – jü wel dach langsen di dailkst Wüfhaur fuar höm wiis. Wat diar uk twesken kumt, bi’t Jen ken ja jam bifrii.
Dit Musical löp bluat jen Saison. Diareeđer forkoopet Sholom Secunda di Rochten fan’t Leedji. Hat uur sair, dat di Musiker Sammy Cahn hat da ön Harlem ön’t Teooter jert. Hi wiar diar mal fan iinnomen, sin Baas bisöricht di Rochten, en hi skriiv da me sin Meaarberster Saul Chaplin en engelsk Tekst diarfuar. Üđern sair, dat di Bandleader Vic Schoen dit Leedji ön en juudsk Teaater fuan en hat da di Ütiiwer Lou Levy dör. Di jaav’t da sin Frinjer Cahn en Chaplin. Hur dit uk wiar, ön di Tekst gair dit nü ek muar om’t Ütsen fan di Lefst, man om Spraak: „Ik kür dit ön forskelig Spraaken sii, bei mir bistu schein, bella bella, wunderbar – dit alis jit: dü sjochst dailk üt.“
Me desjirem Wersjoon slaaget dit Leedji üp di hiili Wārel. Jest 1937 me di Andrew Sisters, en diareeđer soong dit maning üđer Sjungsters, sa uk Ella Fitzgerald en Zarah Leander.
En da kām’t jit tö wat apartigs. 1938 wiar dit Leedji nemelk ön Nātsi-Dütsklön wel leren. Em taacht, dit wiar en süđerdütsk Dialekt. Üs em da ütfuan, dat dit en Komponist me juudsk Familji skrewen her, jaav’t en gurt Āpröör en dit Leedji waar forbanet. Man di Liren wil amerikaansk Jazz-Musik hiir, diarom dör di Nātsis leeter ön di Taust Wārelskrich dach weđer Forlof tö’t Leedji, man me en anti-semiitisk en anti-bolsjewistisk Tekst.
Ön di Sowjetunjoon skreev da 1943 Anatoli Fidrovsky uk en nii Tekst tö di Wiis, sin wiar satiirisk töögen di Nātsis.
En hur wü jüst bi nii Teksten sen: 1964 skreev di Smith Street Society Jazz Band en Parodii, wat waaraftig nönt muar me’t Originaal tö dön heer:
The bear missed the train and now he’s walking.
And now he’s walking far, and now he’s walking near,
And now he’s riding in a car, and now he’s drinking a can of beer!
The bear missed the train and now he’s walking.
______________________________________________
Bai mir bistu sheyn – das ist kein süddeutscher Dialekt oder Deutsch mit Akzent, sondern Jiddisch. Geschrieben wurde das Lied 1932 von Sholom Secunda und Jacob Jacobs für ein Musical. Aber bekannt wurde es 1937 mit einem englischen Text von Sammy Cahn und Saul Chaplin. Auch in Nazi-Deutschland war es sehr beliebt, bis man herausfand, dass es ein jüdischstämmiger Komponist geschrieben hatte. Es wurde verbannt. Aber die Leute wollten amerikanischen Jazz hören, sodass das Lied mit einem anti-semitischen und anti-bolschewistischen Text wieder zugelassen wurde. In der Sowjetunion schrieb man einen anti-nationalsozialistischen Text und 1964 entstand eine Parodie mit dem Text „The bear missed the train“.
Bei mir bist du schoen – please let me explain
bei mir bist du schoen – means you’re grand
bei mir bist du schoen – again i’ll explain
it means you’re the fairest in the land
Bei mir bist du schoen – dit es niin apartig Wersjoon of Dialekt fan’t Dütsk, man en ain Spraak – Jidisk, di Spraak fan di sa neemt askenāsisk Juuden. En dit Leedji wiar eegenlig uk gaarek ön tau Spraaken me Engelsk, man bluat üp Jidisk. Hat waar 1932 fan Sholom Secunda en Jacob Jacobs fuar dit Musical „Men Ken Lebn Nor Men Lost Nisht“ skrewen, dit jit: Dü kürst lewi, man ja let di ek.
Ön dit Musical gair dit om Jake, wat ön en Skuurfabrik aarbert. Hi heer dit Faamen fan di Fabrikbiseter lef, en hi sjungt dit Leedji, om höör tö weegin, hur mal hi höör lef heer. Likfuul, hur jü ütsjocht, – jü wel dach langsen di dailkst Wüfhaur fuar höm wiis. Wat diar uk twesken kumt, bi’t Jen ken ja jam bifrii.
Dit Musical löp bluat jen Saison. Diareeđer forkoopet Sholom Secunda di Rochten fan’t Leedji. Hat uur sair, dat di Musiker Sammy Cahn hat da ön Harlem ön’t Teooter jert. Hi wiar diar mal fan iinnomen, sin Baas bisöricht di Rochten, en hi skriiv da me sin Meaarberster Saul Chaplin en engelsk Tekst diarfuar. Üđern sair, dat di Bandleader Vic Schoen dit Leedji ön en juudsk Teaater fuan en hat da di Ütiiwer Lou Levy dör. Di jaav’t da sin Frinjer Cahn en Chaplin. Hur dit uk wiar, ön di Tekst gair dit nü ek muar om’t Ütsen fan di Lefst, man om Spraak: „Ik kür dit ön forskelig Spraaken sii, bei mir bistu schein, bella bella, wunderbar – dit alis jit: dü sjochst dailk üt.“
Me desjirem Wersjoon slaaget dit Leedji üp di hiili Wārel. Jest 1937 me di Andrew Sisters, en diareeđer soong dit maning üđer Sjungsters, sa uk Ella Fitzgerald en Zarah Leander.
En da kām’t jit tö wat apartigs. 1938 wiar dit Leedji nemelk ön Nātsi-Dütsklön wel leren. Em taacht, dit wiar en süđerdütsk Dialekt. Üs em da ütfuan, dat dit en Komponist me juudsk Familji skrewen her, jaav’t en gurt Āpröör en dit Leedji waar forbanet. Man di Liren wil amerikaansk Jazz-Musik hiir, diarom dör di Nātsis leeter ön di Taust Wārelskrich dach weđer Forlof tö’t Leedji, man me en anti-semiitisk en anti-bolsjewistisk Tekst.
Ön di Sowjetunjoon skreev da 1943 Anatoli Fidrovsky uk en nii Tekst tö di Wiis, sin wiar satiirisk töögen di Nātsis.
En hur wü jüst bi nii Teksten sen: 1964 skreev di Smith Street Society Jazz Band en Parodii, wat waaraftig nönt muar me’t Originaal tö dön heer:
The bear missed the train and now he’s walking.
And now he’s walking far, and now he’s walking near,
And now he’s riding in a car, and now he’s drinking a can of beer!
The bear missed the train and now he’s walking.
______________________________________________
Bai mir bistu sheyn – das ist kein süddeutscher Dialekt oder Deutsch mit Akzent, sondern Jiddisch. Geschrieben wurde das Lied 1932 von Sholom Secunda und Jacob Jacobs für ein Musical. Aber bekannt wurde es 1937 mit einem englischen Text von Sammy Cahn und Saul Chaplin. Auch in Nazi-Deutschland war es sehr beliebt, bis man herausfand, dass es ein jüdischstämmiger Komponist geschrieben hatte. Es wurde verbannt. Aber die Leute wollten amerikanischen Jazz hören, sodass das Lied mit einem anti-semitischen und anti-bolschewistischen Text wieder zugelassen wurde. In der Sowjetunion schrieb man einen anti-nationalsozialistischen Text und 1964 entstand eine Parodie mit dem Text „The bear missed the train“.
Vorherige Episode

Simon & Garfunkel – Scarborough Fair
Are you going to Scarborough Fair?
Parsley, sage, rosemary and thyme
Remember me to one who lives there
She once was a true love of mine
Dit Leedji „Scarborough Fair“ jert höm dach ön üs en ual engelsk Leedji, wat da 1966 ön di Wersjoon fan Simon & Garfunkel mal bikeent waar.
Man diar fraaget em jen dach: Wat en hur es Scarborough Fair en hurom sjungt diar hoken fan fjuur Krüüreriien?
Scarborough es en Stat ön di engelsk Graafsjaft Yorkshire bi di Nuurđseeküst. Diar jaav’t fan’t 13. hentö’t 17. Jaarhönert en Hanelsmesi, di Scarborough Fair. Hanelslir üt hiil Engellön kām diarhen, bütendit fan Norweegen, Denemark, di baltisk Staaten en fan’t Byzantiink Rik. Di Mesi bigent di 15. August en waaret 45 Daagen, dit wiar tö di Tir mal lung. Man hat jaav da uk langsen muar Konkurens döör üđer Mesin en Markers, en di Stjüüren waar muar, diarom waar di Scarborough Fair tö jüür en jenicht ön’t 18. Jaarhönert.
Di fjuur Krüüreriien stön ön ualing Tiren fuar wes Saaken. Sa skul di Piđersili di Fordauing help, man uk spirituel wirki, Salwii stön fuar Kraft, Roosmariin fuar Truuhair, Leefdi en Töbeekteenken, Timian fuar Mur.
Ön dit Leedji gair dit om tau, wat jam jens mal lef her. Di Wüfhaur wiar jens di rocht Leefdi fan di Kārming. Üs diar nü hoken tö di Mesi ön Scarborough gair, skel hi di Wüfhaur en Tiring aurbring. Jü skel hok Āpgaawen ütfo, wat ünmöögelk sen: en Sjürt söner Soomen sii en dit da ön en drüch Suar taui, tö Bispöl. Hat jeft Wersjoonen fan’t Leedji, hur jü höm da uk Āpgaawen dēr. Hi skel da en enkelt Peeperkuurn aur en hiili Eeker sii en dit da me en leđern Sekel bārigi. Da jest wel jü höm sin Sjürt söner Suumen dö. Hat es ek wichtig, dat ja di Āpgaawen ütfo, man ja skel dit tömenst forsjuk. Di fjuur Krüüreriien stuun fuar Ainskepen, wat bi di Āpgaawen help ken en tö liker Tir di Leefdi fan di tau Liren stark ken.
Man hat jeft jit en üđer Forklaaring fuar di Krüüreriien. Dit rocht Ialer fan’t Leedji weet em ek seeker. Di Wiis fan deling es noch temelk nii, man fan di Tekst kum noch Diilen üt’t 17. Jaarhönert. Hat jeft hok forskelig Tekstwersjoonen. En sa wiar di Omfērs tö Bispöl uk jens „Sober and grave grows merry in time“ of „Every rose grows merry with time“. En „grows merry in time“ jert höm dach temelk lik tö „rosemary and thyme“ ön.
Safuul diartö. En da haa Simon & Garfunkel jit wat üđers üt dit Leedji maaket. Ja haa en taust Wiis en Tekst töseet. Di es mal aparti, man di fortelt uk fan Soldaaten, wat üp di Bifeel fan Generaals keempi, hurfuar weet ja al gaarek muar. Dit sen Uurter üt dit Anti-Krichsleedji „The Side of a Hill“ fan Paul Simon fan 1963. En sa waar dit Leedji aur Leefdi tö en poliitisk Böör. Aur hat wiar di Tir, hur’t langsen muar Protest töögen di Vietnamkrich jaav, en diar paset dit Leedji mal gur tö: Hat es swaar en kum tö Freer, man em skel dit forsjuk.
______________________________________________
„Scarborough Fair“ ist vor allem bekannt in der Version von Simon & Garfunkel aus dem Jahr 1966. Der Titel verweist auf eine Handelsmesse in der Stadt Scarborough, in der vom 13. bis 17. Jahrhundert Händler aus England und darüber hinaus zusammenkamen. Die Kräuter, die im Lied mehrmals wiederholt werden, stehen für bestimmte Eigenschaften wie Mut, Kraft und Treue. Im Lied geht es um zwei Liebende, die sich unmögliche Aufgaben stellen. Simon & Garfunkel erweiterten das Liebeslied um eine politische Botschaft, indem sie Zeilen eines Anti-Kriegsliedes einfügten.
Wenn dir diese Episode gefällt, wirst du lieben
Kommentare zur Episode
Badge generieren
Erhalte ein Badge für deine Webseite, das auf diese episode
<a href="https://goodpods.com/podcasts/wat-en-leedji-fortelt-356514/sholom-secunda-and-amp-jacob-jacobs-bei-mir-bistu-shein-51474712"> <img src="https://storage.googleapis.com/goodpods-images-bucket/badges/generic-badge-1.svg" alt="listen to sholom secunda & jacob jacobs – bei mir bistu shein on goodpods" style="width: 225px" /> </a>
Kopieren